1949 - 2006

Joop van Rijsbergen.

Etsen, droge naald, tekeningen en lino's van Joop van Rijsbergen in de kashal van de NMB in Tilburg.

Laat ik beginnen met op te merken dat het me aangenaam verrastte dat beeldend kunstenaar Joop van Rijsbergen uit Oudenbosch de moeite heeft genomen om in de begeleidende catalogus zijn werken uitvoerig toe te lichten. Dat maakt het beschouwen en doorgronden van het gebodene een stuk gemakkelijker; want , in alle eerlijkheid, in veel gevallen is een dergelijke explicatie vrijwel onontbeerlijk. En dan wel speciaal daar waar het het abstracte en niet toegankelijke product betreft; vrijwel alle beeldende kunstenaars hebben een motief, een duidelijk vertrekpunt voor hun creatie, en het is aangenaam en duidelijk wanneer de beschouwer "dat geheim" kan en mag delen, opbouw en structuur krijgen door die motivatie veel meer directe zeggingskracht, het magische luik (dat er wat mij betreft best op mag blijven; vorm, formaat, kleur en motief vormen op zich al wezenlijke bestanddelen der modern art) valt eraf; het werk spreekt ineens een "taal", waardoor dan ook een groter blikveld (lees interesseveld in aantal) bereikt wordt. Van Rijsbergen heeft dat goed begrepen; hij begeleidt op heldere wijze tekstueel zijn - voornamelijk - grafische bladen.

De tweede verrassing welke mij te wachten stond is de leeftijd van de maker der werken. In eerste, en naar ik dacht onomstotelijke, instantie meende ik te doen te hebben met een midden vijftiger (wellicht zestiger) vanwege die poëtische en gevoelsmatige verklarende tekst, maar ook doordat afwerken der bladen, het daarondergeschrevene en in koper gegraveerde nummering der lijsten mij het dwaalspoor der oudere en vooral rijpere meesters deden opsturen. Niets blijkt minder waar; Joop van Rijsbergen is (nog maar) pas 27 jaar! Wellicht dat hij na zijn opleiding op St.Joost in Breda door zijn leermeesters Sleper, Michielsen, Gerrit de Morée en Chris Brand nog zodanig beïnvloed werd dat de "echte" liefde voor de beeldende kunst hem op traditionele, klassieke wijze werd aangereikt? Het is toch wel frappant dergelijke , met een zo statige rust omgeven en afgewerkte , bladen van een 27-jarige tegen te komen. Tot zover de twee eerste verrassingen.

De derde en laatste verrassing ligt dan tenslotte verscholen in het feit dat de grafiek van Van Rijsbergen de toets der kritiek in ruime mate het hoofd weet te bieden; spelend met innerlijke conflicten, gedachtenwerelden, psychologischeverhoudingen en verschuivingen en zo maar vragen van louter filosofische aard laat hij traditioneel realistische bladen de ets-pers verlaten, goed getekend, telkens een ander vraagstuk of onderwerp aanroerend, ook in de techniek variabel. Van Rijsbergen toont in de eerste plaats kijk- en speurwerk, met enkele "opgelegde" werken, zoals de gouache "het buitenhuis" waarbij hij de bizarre herwaardering van het wonen in de vrije natuur cynisch afbeeldt.

Mijn favoriete prenten zijn (in volgorde): "kattesprong" (kleurtekening van ongekende klasse, de kat "springt"er zo af, niet te koop), "ik kan toch opstijgen"( vanwege eenvoud en knappe opbouw) en "soms weegt het zwaar de beesten in te tomen"( idem).

Henk van den Anker, 't Nieuwsblad van het zuiden, vrijdag 4 februari 1977.

Hallucinatoire etsen Joop van Rijsbergen.

In het restaurant van het Eurohotel in Leeuwarden heeft de graficus Joop van Rijsbergen uit Oudenbosch ( NB ) ruim veertig etsen, gravures en mezzotinten opgehangen, die getuigen van vakmanschap en een grote fantasie. Zijn voorstellingen doen denken aan dromen, dagdromen en hallucinaties. Er heerst een appocalyptische sfeer in het werk: een wereld die gedoemd is ten onder te gaan.

Het zijn min of meer visionaire beelden en het is dan ook geen wonder dat Van Rijsbergen ook science-fiction-achtige elementen in zijn werk betrekt. De kunstenaar geeft duidelijk blijk van angst en twijfel ten opzichte van de toekomst van de wereld. Van (melo)dramatisch gevoel is hij evenmin ontbloot, getuige de titels als "Is daar nog iemend in leven?", "Spieders tussen de coullisen", "Soms valt het zwaar de beesten in te tomen", "Je mag nog niet verder zien"en "Onzeker vertrek naar de droomplaneet".

Van Rijsbergen weet zijn gevoelens uitnemend vorm te geven, want hij tekend goed en is in grafische technieken goed onderlegd. Speciale vermelding verdienen de mezzotinten, een techniek die je niet iedere dag meer tegenkomt.

Sikke Doelen, Leeuwarder courant, vrijdag 17 oktober 1980.

Meeslepend werk van Joop van Rijsbergen.

Gelijktijdig met het Markiezenhof, organiseert de stichting "Etcetera" een expositie en beide zijn gewijd aan een graficus.

Escher in het Markiezenhof en Joop van Rijsbergen bij de stichting "Etcetera".

Joop van Rijsbergen komt uit zijn werk naar voren als gevoelig, soms heftig en ook een fouten makend mens. Gelukkig fouten makend in zijn menselijke wereld, dit in tegenstelling tot de wereld van Escher: kil, mathematisch en perfect. Het werk van Van Rijsbergen tovert de toeschouwer een nieuwe wereld voor, een wereld ondergedompeld in werkelijkheid, fantasie en het fantastische. Bij het bekijken van het werk vloeien deze gegevens door en in elkaar. De kunstenaar licht de sluier van zijn wereld op en laat ons een werkelijkheid ervaren die je steeds meer boeit en meetrekt, als maar verder in die wereld. We zweven met hem langs de rand van de wereld zoals we die kennen, vaak eroverheen ziend en daar allerlei sagen, mythen, science-fiction en droomwerelden ontmoetend.

Met groot gevoel voor zijn materiaal: lino's, gravures en etsen verhaalt Joop van Rijsbergen zijn gevoelens. Fluwelige zwarten in het ene werk. Sprankelend volle kleuren in zijn kleuretsen: volledig geïntegreerd en het werk versterkend. Witten, die zeer geraffineerd meespelen in tegenstelling tot de bedrukte delen. Vaak barok van tekening, maar met een vaste hand en overtuigend neergezet. Een tentoonstelling die meesleept in zijn onderwerpen en de bewoording hiervan in de vorm. De stichting "Etcetera" brengt hier een tentoonstelling van niveau.

Expositie van Joop van Rijsbergen in Etcetera Bergen op Zoom.

door: Guido Hommes, Brabants Nieuwsblad , donderdag 5 februari 1981

Grensgebied

De Oudenbossche graficus Joop van Rijsbergen ( 1949 ), van wie Galerie De Mollegengen in Bergen op Zoom nu 26 werken in huis heeft, blijft trouw aan zichzelf. Al jaren geeft hij in zijn etsen het grensgebied tussen het bewustzijn en de sprookjeswereld weer. Consequent blijft hij bezig met het verfijnen van zijn techniek die door de jaren heen op een griezelig hoog peil is komen te staan. Van Rijsbergen drukt zijn platen in één keer af, hij gebruikt geen drukgangen. Om de kleuren gescheiden te houden zaagt hij de etsplaten vaak in stukken, die elk met een eigen kleur worden geïnkt. Zijn thema's blijft hij halen uit de wereld van legenden en mythen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zijn etsen veelal een narratief karakter hebben. Telkens vraag ik me bij het beschouwen van zijn werk af hoe het komt dat hij nog nooit de opdracht heeft gekregen een groot sprookjesboek te illustreren. hij zou er geknipt voor zijn . Toch dringt zelfs bij Joop van Rijsbergen af en toe De Moderne Wereld door. In prenten als 'Betweteraars' en '(D)Waasland' valt zoiets als kritiek op de milieuvervuiling waar te nemen. Niet dat Joop rabiaat te keer gaat, nee de landschappen in bijvoorbeeld de genoemde werken zijn vanwege de uitlaatpijpen in het decor slechts subtiel dreigend. Prachtig vind ik weer ' Het zijn niet allen winnaars', dat twee raven toont bij een lichtjes ondergesneeuwd dood konijn. Hoewel Van Rijsbergen een boeiend illustrator zou zijn heeft hij wat mij betreft zijn 'hoofdfiguren' niet nodig. In de vorig jaar vervaardigde ets 'Daar vond zij Heer Halewijn' is geen mens te zien, maar daardoor wordt de afbeelding alleen maar suggestiever. Ook andere prenten, die geen mensen of dieren vertonen, bevallen me hier zeer. "Lege' bladen als 'Maanlantaarn' en 'Maanlichte stilte' zij heel mooi.

Bert Bevers in 'de Bergenaar' - 22 mei 1993.